Ngày 8/6, tại Quảng Ninh, ông Nguyễn Mạnh Cường – Phó Chủ tịch Liên minh HTX Việt Nam, đã chủ trì cuộc sơ kết Luật HTX 2012 ở Liên minh HTX 8 tỉnh vùng Đông Bắc, gồm Bắc Kạn, Bắc Giang, Thái Nguyên, Tuyên Quang, Hà Giang, Cao Bằng, Lạng Sơn và Quảng Ninh.

HTX chuyển đổi hình thức

Toàn vùng hiện có 2.886 HTX. Số lượng HTX phân bố khá đồng đều ở các tỉnh, nơi nhiều nhất Hà Giang có 668 HTX, nơi thấp nhất Bắc Kạn có 82 HTX. Toàn vùng có 33 quỹ TDND và 3 Liên hiệp HTX. Thực thi Luật HTX 2012, theo báo cáo có 2 tỉnh Bắc Kạn và Bắc Giang đã hoàn thành chuyển đổi HTX theo Luật, các tỉnh tổ chức lại trên 80% là Lạng Sơn, Thái Nguyên và Quảng Ninh. Trong vùng còn tương đối nhiều HTX ngừng hoạt động, nhưng chưa giải thể được, hiện các cấp ngành vẫn đang rà soát lại tất cả HTX này để tìm nguyên nhân tháo gỡ.

Hầu hết 8 tỉnh đều triển khai cơ chế chính sách hỗ trợ HTX, nhưng thực chất, không nhiều HTX được hưởng một số chính sách khác như giao thuê đất, vay vốn ưu đãi, mà chưa thụ hưởng nhiều chính sách chuyển giao công nghệ mới, vay vốn đầu tư hạ tầng, tiếp cận thị trường…

Trong quá trình thực thi Luật, các HTX nông nghiệp, chiếm 60% HTX toàn vùng Đông Bắc, đã có vai trò trong nông thôn mới. Nhiều HTX củng cố lại, mở rộng dịch vụ và vươn lên HTX mạnh. Các HTX phi nông nghiệp đã rà soát vốn, định giá tài sản, huy động nguồn lực phát triển.

Tồn tại lớn nhất trong thực thi Luật HTX 2012 là các HTX tổ chức lại chỉ trên hình thức, hoạt động chưa có gì thay đổi, nặng tư duy hành chính theo phương thức HTX kiểu cũ. Số lượng HTX liên kết với DN bao tiêu sản phẩm còn ít, phổ biến các hộ nông dân vẫn phải “tự làm, tự bán”, chưa thoát được những rủi ro thị trường “được mùa mất giá”…

Phó Chủ tịch Liên minh HTX Việt Nam Nguyễn Mạnh Cường kết luận hội nghị

Luật chưa đi vào cuộc sống

Ông Nguyễn Minh Tuấn – Trưởng ban Chính sách và Phát triển HTX (Liên minh HTX Việt Nam), cho rằng cuộc Sơ kết cần đánh giá toàn diện kết quả, chỉ rõ và phân tích những tồn tại cơ chế chính sách, từ đó kiến nghị các điểm, điều quy định cụ thể cần được điều chỉnh tại Luật HTX 2012.

Ông Nguyễn Duy Phương – Phó Chủ tịch Liên minh HTX tỉnh Quảng Ninh, phản ánh hoạt động HTX chưa tương xứng với thế mạnh của tỉnh. Việc triển khai tổ chức lại HTX theo Luật HTX 2012 ở một số nơi còn chậm. Nguyên nhân là do nhiều chính sách ban hành không sát thực tiễn, thành viên HTX và cán bộ quản lý chưa nhận thức được mô hình HTX kiểu mới.

Theo ông Lê Huy Nhỡn – Chủ tịch Liên minh HTX tỉnh Thái Nguyên, quá trình xây dựng và thực thi Luật, hệ thống Liên minh HTX rất chủ động vào cuộc trong điều kiện còn nhiều khó khăn, đặc biệt kết quả năm cao điểm truyền thông 2016 làm chuyển biến lớn sự quan tâm của các cấp ngành đến HTX. Thế nhưng, việc củng cố và phát triển mới HTX vẫn dừng ở hình thức. Nhà nước cần đột phá cải thiện 3 yếu tố, đó là HTX quy mô nhỏ phải liên kết lại, quan tâm bồi dưỡng cán bộ và đào tạo lớp trẻ quản lý HTX.

Ông Vi Văn Hà – Giám đốc HTX Nông nghiệp Hà Tâm (Quảng Ninh), cho rằng Luật HTX 2012 mở hướng cho HTX làm dịch vụ, thu hút nhiều thành viên tâm huyết tham gia HTX, từ đó mở ra nhiều dịch vụ mới phát triển bền vững. Ông Trần Văn Hậu, Giám đốc HTX Nông trang Vạn Yên (Vân Đồn, Quảng Ninh), phản ánh rằng hệ thống văn bản hướng dẫn Luật HTX 2012 ra chậm làm cho nhiều HTX lúng túng.

Chính sách hỗ trợ HTX thực ra chỉ được hỗ trợ thành lập mới 25 triệu đồng và chưa có hỗ trợ nào khác, như thế người dân thành lập công ty mà không quan tâm HTX. Ông Hậu bổ sung thành viên HTX góp vốn tăng từ không quá 20% lên 30%, bổ sung người nhà giám đốc HTX cũng tham gia HTX… HTX theo Luật là tự chủ, để thành công phải cần 70 – 80% vốn nội lực bên trong HTX, vậy không có lý nào người nhà HTX không được tham gia quản lý HTX.

Ông Đồng Mạnh Cường – Chủ tịch Liên minh HTX tỉnh Tuyên Quang, cho rằng các nhà làm Luật HTX 2012 chủ trương luật như “cái sàng”, những HTX không đúng bản chất sẽ rơi, còn lại những HTX hoạt động đúng Luật để tập trung hỗ trợ phát triển. Thực tế đã cho thấy Luật HTX không vào cuộc sống, HTX tổ chức lại phổ biến hình thức, chính sách không đủ nguồn lực và số HTX tiếp cận được không nhiều.

Phát biểu kết luận, Phó Chủ tịch Liên minh HTX Việt Nam Nguyễn Mạnh Cường đã tiếp thu ý kiến thảo luận và nhấn mạnh vấn đề đặt ra hội nghị cần nêu rõ bất cập Luật tại quy định nào, cần sửa đổi ra sao.

Theo thời báo kinh doanh