Tăng việc làm và kinh doanh thông qua HTX Công nhân ở Nhật Bản

Định nghĩa cơ bản về HTX trong lĩnh vực dịch vụ và công nghiệp “HTX trong lĩnh vực dịch vụ và công nghiệp có nguyên tắc chính là tạo việc làm cho thành viên hay hoạt động kinh doanh”. Có thể bao gồm: HTX công nhân; HTX lao động; HTX xã hội; HTX chia sẻ dịch vụ công; HTX chia sẻ dịch vụ công- Doanh nghiệp HTX; HTX có nhiều loại cổ đông tham gia; HTX đóng góp cổ phần; HTX do người lao động làm chủ.

Tổ chức quốc tế của các HTX tiểu thủ công nghiệp và những nhà sản xuất (CICOPA)- Tổ chức chuyên ngành của ICA từ năm 1947. Bao gồm 49 thành viên tại 32 nước với 65.000 doanh nghiệp tạo việc làm cho 4 triệu người trên thế giới (2018).

Nông nghiệp Nhật Bản- Ảnh minh họa, nguồn internet

2 mạng lưới khu vực (CECOP-CICOPA châu Âu và CICOPA châu Mỹ la tinh). Các thành viên trong khu vực châu Á –Thái Bình Dương: Liên đoàn HTX TTCN toàn Trung Quốc (ACFHIC); Ủy ban quốc tế phát triển HTX công nghiệp Trung Quốc (ICCIC), Liên đoàn HTX công nhân Hàn Quốc (KFWC), Liên minh HTX Việt Nam (VCA), Liên hiệp HTX công nhân Nhật Bản (JWCU)
Thành viên liên kết: Liên đoàn HTX phụ nữ bang Gujarat, Ấn Độ  (SEWA), HTX giới thiệu việc làm Uralungal, Srilanca (ULCCS)
Có những HTX (hoặc doanh nghiệp) tương tự như mô hình trên tại  Philippines, Sri Lanka, Australia, Indonesia, Bhutan, Malaysia, Mongolia, Nepal…
Liên hiệp HTX công nhân Nhật Bản (JWCU) được thành lập năm 1979, với số lượng thành viên trong các HTX thành viên: khoảng 65.000 (15.000 thành viên là người lao động và  50.000 thành viên của JOCCU tính đến tháng 3/2019).
HTX thành viên là 25, bao gồm: “CENTER Jigyōdan” (HTX công nhân Trung ương/CWC): HTX công nhân lớn nhất tại Nhật Bản được thành lập năm 1987 trực thuộc JWCU. CWC có 15 văn phòng chính với 350 trung tâm kinh doanh, 10.000 nhân viên (7.000 thành viên) khắp đất nước Nhật Bản tính đến tháng 3/2019).
HTX công nhân địa phương (16);  Liên hiệp HTX tiêu dùng của những người lớn tuổi Nhật Bản (JOCCU): được thành lập năm 2001 dưới sự khởi xướng của JWCU. JOCCU có 22 tổ chức thành viên khắp quốc gia với 51.206 thành viên tính đến tháng 3/2017; Các tổ chức liên kết khác (5) và thành viên liên kết (3): Doanh nghiệp vừa và nhỏ, tập đoàn nông nghiệp, các tổ chức của những nhà sản xuất, các công ty phúc lợi xã hội…
Theo thống kê, xã hội Nhật Bản ngày nay: Tỷ lệ thất nghiệp: 2.5 %; Tỷ lệ việc làm không thường xuyên: 37 % (trên 20 triệu); Lao động bán thời gian: 1,8 triệu;      Lao động có thu nhập thấp/“lao động nghèo”: 13 triệu; Người nhận hỗ trợ từ Nhà nước: 2,14 triệu; Các hộ gia đình nhận hỗ trợ từ CP:1,64 triệu; Tỷ lệ người nghèo: 16 %; Tỷ lệ già hóa dân số: 27 % (35 triệu); Tỷ lệ người già nghèo: 22%; Tỷ lệ người già nhận hỗ trợ từ CP: 50 %; Tỷ lệ trẻ em nghèo: 14 %; Tỷ lệ người nghèo đơn thân: 50 %; Thanh niên thất nghiệp (“NEET”): 600 nghìn; “Hikikomori”: 700 nghìn (hoặc trên  2 triệu)…
Các lĩnh vực kinh doanh tại Nhật Bản: Chăm sóc người già; Các dịch vụ dành cho trẻ em và cha mẹ; Chăm sóc và hỗ trợ người tàn tật; Hỗ trợ thanh niên: “Trung tâm hỗ trợ thanh niên”,  hỗ trợ việc làm, thực tập nghề… Hỗ trợ nạn nhân ảnh hưởng bởi thảm họa (đặc biệt trong khu vực Tohoku), người nghèo và người túng thiếu… Vận hành các cơ sở công cộng.
“Nghề tự do”- “Đây là phương thức làm việc mới để thành lập doanh nghiệp mà ở đây mỗi người có thể tự làm chủ cuộc sống của mình. Đây là cách liên kết nhu cầu của cuộc sống con người, cộng đồng địa phương và những khó khăn của họ. Như vậy mỗi người cùng nhau góp vốn, quản lý kinh doanh một cách dân chủ và chia sẻ trách nhiệm”
“Nghề tự do” là cách làm việc độc nhất đối với HTX công nhân tại Nhật Bản đó là mô hình “HTX tạo việc làm. Chúng tôi định nghĩa “HTX tự tạo việc làm” như sau:
“HTX tạo việc làm là phương thức làm việc hợp tác và đoàn kết thông qua đó chúng tôi, những công dân tạo việc làm cần thiết cho mọi người và cộng đồng địa phương. Đối với cộng động địa phương, chúng tôi tạo “việc làm bền vững” để xây dựng xã hội nơi chúng ta sống và làm việc cùng nhau. HTX tạo việc làm đặt giá trị lớn nhất về nhân phẩm con người, việc làm bền vững và cuộc sống tốt”
Đó là mục tiêu cơ bản nhất của “HTX tạo việc làm” (HTX công nhân tại Nhật Bản) để giúp cộng đồng địa phương mà ở nơi đó không có ai bị bỏ rơi và tách biệt thông qua tạo việc làm và việc làm bền vững bằng cách hợp tác chặt chẽ với người dân địa phương
Ví dụ : Trung tâm phúc lợi xã hội địa phương “WORKERS NET RINGS”
“WORKERS NET RINGS” (WNR) là trung tâm phúc lợi xã hội địa phương cung cấp các dịch vụ làm sạch thành phố và nhà cửa, các dịch vụ khác nhau trong các trung tâm chăm sóc trẻ v.v. Bản thân người quản lý vẫn đang chiến đấu với chững nghiện rượu. Ông ta đã ly dị vợ do nghiện rượu và đồng thời bắt buộc phải tách biệt khỏi con gái anh ta trong khi không có việc làm.
Ông ta trở thành thành viên của JWCU vào năm 2011 và mọi thứ đã thay đổi. “Nghề tự do” cho phép ông ta có việc làm và hợp tác với các đồng nghiệp, dành được mối quan hệ xã hội với những người khác. Ông ta trở thành người quét dọn chuyên nghiệp và trở thành lãnh đạo của WNR.
Dưới sự lãnh đạo của ông ta, WNR nhận nhiều người muốn có việc làm trong đó có nhiều người đang trải qua những khó khăn như tàn tật, nghiện rượu, hội chứng Asperger, phụ thuộc thuốc tân dược,  HIV, v.v), người mới ra tù, người vô gia cư v.v.
Những ưu tiên của JWCU đối với chiến dịch của ICA “CO-OPS cho năm  2030”:
Chúng tôi ưu tiên xây dựng luật để xác định HTX công nhân tham gia vào “công việc tự do”, tạo ra nơi làm việc và cộng đồng địa phương mà ở đó cho phép mọi người tự do thể hiện cá nhân họ và làm việc cùng nhau, tạo ra một xã hội mà ở đó mọi người có thể làm việc trong hòa bình vào năm 2030.
Chúng tôi ưu tiên thành lập 1.000 trung tâm vệ tinh khắp Nhật Bản để đáp ứng các nhu cầu khác nhau của người dân địa phương gồm các thế hệ khác nhau từ trẻ em đến người gia và đưa họ là mục tiêu của trung tâm vào năm 2030.
Chúng tôi ưu tiên phát triển kinh tế cộng đồng thông qua đó lương thực, năng lượng và chăm sóc được tự tái tạo như một hệ thống kinh tế củng cố sự bền vững của cộng đồng địa phương vào năm 2030
JWCU hình thành mạng lưới các HTX dịch vụ và công nghiệp trong khu vực châu Á – Thái Bình Dương
Để chia sẻ các kết quả nghiên cứu đang được ICA-AP/CICOPA triển khai về “Việc làm và sở hữu trong các HTX trong khu vực châu Á – Thái Bình Dương”, để hiểu được sự đa dạng về HTX công nghiệp và dịch vụ trong khu vực, phân loại theo từng lĩnh vực khác nhau, nắm được những thách thức mà mỗi nhóm gặp phải.
Tìm được “bản chất chung” của HTX công nghiệp và dịch vụ trong khu vực vượt ra khoải sự đa dạng của HTX.
Đưa ra mạng lưới HTX công nghiệp và dịch vụ trong khu vực với hai mục đích nêu trên. Tìm kiếm khả năng phát triển mạng lưới này thành một tổ chức chính thức (giống tương tự như tổ chức CICOPA khu vực châu Á – Thái Bình Dương) trong tương lai.
Trích dẫn Bài tham luận của ông Osamu Nakano- Liên đoàn TW HTX công nhân Nhật Bản (JWCU) tại Diễn đàn Pháp lý châu Á- Thái Bình Dương- TP. HCM

Tin liên quan